ଓଏଲ୍ ବ୍ୟୁରୋ: ଅପେକ୍ଷାର ଅନ୍ତ ଘଟିଲା। ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମହାପର୍ବ ପାଇଁ ଘୋଷଣା ହେଲା ତାରିଖ। ୨୦୨୪ ଲୋକସଭା ଓ ୪ଟି ରାଜ୍ୟର ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ଘୋଷଣା ହେଲା ତାରିଖ। ସାରା ଦେଶରେ ଚଳିତଥର ୭ଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ। ହେବ। ଏପ୍ରିଲ ୧୯ ତାରିଖରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଜୁନ୍ ୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦେଶରେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ପର୍ବ ଚାଲିବ। ଆଉ ଜୁନ୍ ୪ ତାରିଖରେ ଗଣତି ହେବା ସହିତ ଫଳାଫଳ ଘୋଷଣା ହେବ। ଏନେଇ ଆଜି ମୁଖ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନର ରାଜୀବ କୁମାର ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି।
ଦେଶରେ ମୋଟ ୭ଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ନିର୍ବାଚନ ହେବ। ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ୧୯ ଏପ୍ରିଲରେ ଭୋଟ ପଡିବ। ସେହିପରି ୨୬ ଏପ୍ରିଲରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ, ମେ’ ୭ରେ ତୃତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ, ମେ’ ୧୩ରେ ଚତୁର୍ଥ ପର୍ଯ୍ୟାୟ, ମେ’ ୨୦ରେ ପଞ୍ଚମ ପର୍ଯ୍ୟାୟ, ମେ’ ୨୫ରେ ଷଷ୍ଠ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଓ ଜୁନ ୧ ତାରିଖ ଅନ୍ତିମ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଭୋଟ୍ ହେବ। ଜୁନ୍ ୪ ତାରିଖରେ ଫଳାଫଳ ଘୋଷଣା ହେବ। ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ପୁରା ହେବାକୁ ପାଖାପାଖି ଅଢ଼େଇ ମାସ ଲାଗି। ତେବେ ସବୁଠୁ ବଡ଼ କଥା ହେଲା ଏହି ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମହାନପର୍ବରେ କେତେ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚା ହୋଇଥାଏ ଆଉ କିଏ ଖର୍ଚ୍ଚ କରିଥାନ୍ତି।
କିଏ ଖର୍ଚ୍ଚ ଉଠାଏ ?
ନିର୍ବାଚନର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଖର୍ଚ୍ଚ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଉଠାଇଥାନ୍ତି। ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟଠୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଭୋଟର କାର୍ଡ ନିର୍ମାଣ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ନିର୍ବାଚନ ସମୟରେ ସୁରକ୍ଷାକୁ ଗୁରୁତ୍ବ, ପୁଲିଂ ବୁଥ୍ ନିର୍ମାଣ, ଇଭିଏମ୍ ମେସିନ୍ କ୍ରୟ, ଭୋଟରଙ୍କୁ ସଚେତନତା କରାଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସରକାର ଖର୍ଚ୍ଚ କରିଥାନ୍ତି।
ଫେବୃଆରୀ ମାସରେ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ନର୍ମଳା ସୀତାରମଣ, ଅନ୍ତରୀଣ ବଜେଟ୍ ୨୦୨୪ ସଂସଦରେ ଉପସ୍ଥାପନା କରିଥିଲେ। ଏଥିରେ ସେ ନିର୍ବାଚନ ଖର୍ଚ୍ଚ ବାବଦକୁ ୨,୪୪୨.୮୫ କୋଟି ଟଙ୍କା ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ। ଏଥିରୁ ୧୦୦୦ କୋଟି ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ଖର୍ଚ୍ଚ କରାଯିବ। ମତଦାତାଙ୍କ ଭୋଟର କାର୍ଡ ବାବଦକୁ ୪୦୪.୮୧ କୋଟି ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଛି। ସେହିପରି ଇଭିଏମ୍ ମେସିନ ବାବଦକୁ ୩୪.୮୪ କୋଟି ଟଙ୍କା। ଅନ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ ବାବଦକୁ ୧,୦୦୩.୨୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ଆବଣ୍ଟିତ କରାଯାଇଛି।
ଏହି ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ନିର୍ବାଚନ କରିବା ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗଙ୍କୁ ୩୨୧.୮୯ କୋଟି ଟଙ୍କା ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଇଛି। ଏଥିମଧ୍ୟରୁ ୩୦୬.୦୬ କୋଟି ଟଙ୍କା ନିର୍ବାଚନ ପରିଚାଳନାରେ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଛି। ସାର୍ବଜନୀନ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ରଖାଯାଇଥିବା ପରିମାଣ ହେଉଛି ୨.୦୧ କୋଟି ଟଙ୍କା। ପ୍ରଶାସନିକ ସେବା ପାଇଁ ଦିଆଯାଇଥିବା ଆବଣ୍ଟନ ହେଉଛି ୧୩.୮୨ କୋଟି ଟଙ୍କା। ଗତ ବର୍ଷ ସଂସଦର ଶୀତ ଅଧିବେଶନରେ ନିର୍ବାଚନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଖର୍ଚ୍ଚ ପାଇଁ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ୩,୧୪୭.୯୨ କୋଟି ଏବଂ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗର ପ୍ରଶାସନ ପାଇଁ ୭୩.୬୭ କୋଟି ଟଙ୍କା ଅତିରିକ୍ତ ଆବଣ୍ଟନ କରିଥିଲେ। ୨୦୧୪ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ପରିମାଣର ୩,୮୭୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରାଯାଇଥିଲା।
ପ୍ରଥମ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ କେତେ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥିଲା?
ଭାରତ ସ୍ବାଧୀନତା ହେବା ପରେ ୧୯୫୧-୫୨ ମସିହାରେ ଦେଶରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ସେହି ସମୟରେ ନିର୍ବାଚନ ଖର୍ଚ୍ଚର ମୂଲ୍ୟ ୧୦.୫ କୋଟି ଟଙ୍କା ଥିଲା। ୨୦୧୪ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ସୁଦ୍ଧା ଏହି ଖର୍ଚ୍ଚ ୩୮୭୦.୩ କୋଟି ଟଙ୍କାକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଭୋଟରଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟ ୧୭.୫ କୋଟିରୁ ୯୧.୨ କୋଟିକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା। ଏବେ ଦେଶରେ ଭୋଟରଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୯୭ କୋଟିରେ ପହଁଞ୍ଚିଛି। ୧୯୫୭ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ବ୍ୟତୀତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ବ୍ୟୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ୨୦୦୯ ରୁ ୨୦୧୪ ମଧ୍ୟରେ ନିର୍ବାଚନ ଖର୍ଚ୍ଚ ପ୍ରାୟ ତିନି ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ୨୦୦୯ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ୧୧୧୪.୪ କୋଟି ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥିଲା।